Tekstõd

Se vȯ’ļ vanāst, ku ve’l vȯ’ļ kē’mõst izāndõd tīesõ. Set mingi ǭra um mȯizõ tīestõ vāldiņ sǭnd. Seļļistõn si, z izānd um andõn mǭjpāikidi rent pǟlõ. Ikš seļļi um vȯnd ka vanā Zūonkõ. Vä’ggi lǟlamstiz um vȯnd tīedõ tīemõst, la’z eņtš naizt lapst võigõ i’llõ pi’ddõ ja izāndõn ve’l rentõ ka maksõ. Vȯnnõd ka kū’oḑõn seļļizt lǟlamõd āigad, ku amādõn um vȯnd veitõ kä’d jūsõ. Pǟgiņ perīmē’ḑi ä’b ūotõ sõitõnd rentõ maksõ, nēḑi izānd tõitõn kǭrandist u’lzõ viskõ. Bet vanā Zūonkõn āt vȯnnõd rikkõd sugūd Dūoņigs. Ta lǟ’nd nänt jū’rõ ja kaibõn eņtš ädā. Sugūd ä’bțõnd rǭ’kõks, ne’i ku vanā Zūonkõ sǭnd rent jarā maksām. Ta vie’ddõn paŗīmõd ǭ’rõnd sälgõ ja lä’nd sūrizānd jū’rõ. Zūonkõ um vȯnd vä’ggi kõ’zzi i’ļ ne’i ä’bõigiz kȭrda, mingi sīḑš īlmas u’m. Se kis ī’ž mingizt tīedõ ä’b tīe, se jelāb sūrsõ knaššõs nīnõs ja sīeb a’mmõ jõvāmt ī’d, bet tä’mmõn, kis jelāb īed pǟvad le’bbõ, ä’b ūo pigā mis sū’zõ pistõ, ä’b ka jõvīst rentõ mis maksõ. Agā Agā tä’mmõn sugīd ä’b vȯlkstõ seļļizt mõtkõd tunnõd mīelõ, a’ž ä’b vȯlks vȯnd si’gži vä’ggi lie’ggi riek ja kuolmkimdõ verštõ seļļizt riekkõ aigõmõst; si’z umītigid jegā ī’dõn sidām tulāb kõ’zzõ tǟdõks i’ļ seļļiz ä’ bõigiz jelāmiz. Bet mis sa vagāmīez la’z ti’egõ, lē’mõst ī’d set um eņtš riekkõ! Ja vanā Zūonkõ lǟ’nd ja pä’zzõn ka Dūoņigõ: Ikš õigi līvli umītigid ä’b tund seļļizt a’žžõ, mis ta ä’b võiks agā agā äb sȭitaks tī’edõ. Ta lǟ’nd nīnõizānd jū’rõ. Sǟ’lõ vȯnd jubā pǟgiņ perīmē’ḑi je’dsõ. Mū, kīen u’m jõvīst lǟ’nd, tie’nnõn ja kītõn jõ’vvõ izāndtõ; mūnda, kīen tegīž tikkiž i’z ūo ne’i lǟ’nd, kui vȯlks vȯnd jõvīst, vȯnd izānd pǟlõ vä’ggi kõ’zzi ja astõn krūogõ eņtš kõzā vȯ’llõglǭz si’zzõl jarā upāntõm. Vanā Zūonkõ vaņțļõn, kūldõn, mis munt tī’enõd ja rõkāndõnd, ja astõn ka strepīst i’lzõ: ilmõ maksāmõt ne’iku ne’i ä’b pä’z. Lǟ’nd izānd jū’rõ si’zzõl, patšõn izānd kīndõrbūdõ ja a’m ȭlmidi, si’z pand ka’ggõlkrīzdõg kõrdõl, kie’vtõn ja si’z kītõn, ku ta ni vȯļļi tund sūr ja armõ izāndõn rentõ maksām. Izānd palg ildīņ īend mõitizõks. Vanā Zūonkõ sūr i’mlimizõks ta pand, laz istāg, koņtš skrīvõr tǟtõb sīe rǭntõd si’zzõl ja võtāb rǭ’ vastõ. Izānd jõvā mēļ andõn ka vanā Zūonkõn julgõ mīeldõ. Ta kītõn ilmõ irmõ amād izānd ki’zzimizt pǟlõ vastõ. Izānd ki’zzõn tä’m kä’dstõ i’ļ mǭjpāika ažād, i’ļ vīļa ja mõitizt perī ažād. A’mmõ vanā Zūonkõ seļțõn sieldõ ja julgstiz. Si’z tä’mmõn tunnõd mīelõ ka ne mõtkõd, mis ta vȯ’ļ pi’ds riekkõ mõtlõn. Vanā Zūonkõ tegīž irgõn eņtš jūsõ kõzīņțõ ja īend a’mnä’mniz punīzõks ne’i ku eņtšõn su’ggõn rǭz äbī i’ļ eņtš kõzīņțimiz. Izānd vaņțļõn tä’m pǟlõ ja ki’zzõn, mis tä’mmõn vȯļļi vigā. Vanā Zūonkõ ni kil rǭz ädāgõn jarā, bet ikštõz võttõn dūš ja kītõn: »O’vtõb alāstli sūrizānd, amā pi’ds riekkõ ma mõtliz ja mõtliz, mikš mi’nnõn ä’b ūo mittõ jõvīst leibõ sīedõb, la’z ma kil ne’i lǟlamstiz tīegõ tīedõ; tēg ät tīetõ mittõ midēgõst, bet tä’ddõn āt amāsu’glimizt jõvād sīemnāigad ja jūomnāigad lōda pǟlõ. Tēg võitõ je’llõ sūrsõ nīnõs, bet mi’nnõn u’m jelāmõst piškis butkõs rānda kȭnkis jõugõ sizāl!» Ku vanā Zūonkõ sǭnd nänt sõnād kītõm, ta u’m vȯnd amā le’bbõl jarā i’gtõn. Tä’mmõn u’m vȯnd vä’ggi sūr irm, ku izānd ä’b īe kõzīzõks. Vanā irgõn jubā mõtlõ, ku ä’b lǟ’ks vȱlda sugīd kītõn: pieksõ ni ne’i ku ne’i līb. Izānd seļļiz strēk vaņțļõn tä’m pǟlõ. Vanā Zūonkõn sīest vaņțļimizõst ī’d jubā kǭtšõd ve’ržõnd. Si’z izānd muidlõn ja kītõn: »A’ž sa ä’d vȯlkst mi’nnõn seļļi jõvā perīmīez, si’z ma vȯlks pand āndam si’nnõn pieksõ, bet ni ma si’nnõn kītõb, mis sa tǭ’d tieutõ sǭdõ. Se jõvām, va jämp, mi’nnõn tikkiž tulāb skūolstõ: ku sa ka vȯlkst skūolsõ kǟ’nd ja oppõn, si’z ka si’nnõn vȯlks ne’i ī’ž jõvā jelāmi.» Vanā Zūonkõ nõtkõn sūrizānd je’dsõ pigā mǭdõ sǭņõ, ma’gḑistiz patšõn izāndõn kätā, a’ilõn pi’ds strepīdi mǭ’zõ, pand ibīz ja rattõd kõrdõl ja rūoikõn, rȭmli ku brūtganā kuodāj. Ta vȯnd rȭmli i’ļ sīe, ku ä’b sǭnd pieksõ, ja ku izānd um andõn tä’mmõn ne’i jõvā nõ’v, ku skūolõ lǟ’dsõ võib ka izāndõks sǭdõ. Ka krūogõ sūrstõ rȭmstõ vanā Zūomkõ u’nnõn jarā ja pakānd, pakānd vȯnd kuo’nnõ tā’giž. Pästõn ibīz mǭ’zõ, rūoikõn tu’bbõ, pakānd sīend ȭ’digiži ja lǟ’nd ma’ggõm. Perīnai tund ka lovāna’igõ ki’zzõm, kui si’z ka Dūoņigs um lǟ’nd. Vanā set kītõn vastõ, ku jõvīst vȯļļi lǟ’nd, la’z set pa’ngõ sīļkõd kärpõ ja lēba kuoțțõ, ta lē’ji ūoņdžõl skūolõ. Perīnai kil i’mlõn sūrdõ i’mlimizt, ra’bbõn kädūd ī’dõku’bbõ, bet vanā ä’b ūo midēgõst mūdõ kītõn, ku la’z set vȯ’dlõg, kil āiga ī’ž nä’gțiji, ku ta ka līji izānd. Perīnai seļļist rõkstõ ä’b ūo sǭnd midēgõst arū. Ta ä’b ūo midēgõst ki’zzõn ka, pand set lēba kuoț vaļmõks ja pu’ggõn vanān kilgõ.

izānd
kittõ1 vt ¤19
(a)kurināt (b)dedzināt (c)karsēt (d)svilināt
kittõ2 vt ¤32
ķitēt