to ripen vaļmõks sǭdõ
The rooster held [its] "striker" ready. Kik pidīz ra’btõb vaļmõks.
The other castle had been finished. Tuoi nīnõ vȯ’ļ sǭnd vaļmõks.
a ripe apple vaļmõz umārz
to be ready ~ to be dead vaļmõz vȱlda
The plank was finished. Purdõd vȯ’ļtõ vaļmõd.
a very great misfortune vä’ggi sūr ka’j
He really wanted to get that car. Ta vä’ggi tǭ’ž siedā mašīnõ sǭdõ
There is much to harvest. Nītõbt u’m pǟgiņ.
to report arū andõ
to come to [one's] senses arū pǟ’zõ võttõ
to understand arū sǭdõ
The piglet understood. Pūoraz sai arū.
not very clever (lit. small mind) piški mēļ
to come to [one's] senses mīel jū’rõ tūlda
[acting] as if [one] is out of [one's] mind ne’iku īlma mīeldõ
to be out of [one's] mind mīelstõ ullõ vȱlda
to lose [one's] mind mīelstõ vāldiž īedõ ~ mīelstõ vāldiž sǭdõ
practically out of [one's] mind pigā-tagā mīelstõ vāldiž
to confuse [others], to cause confusion mēļi sie’ggõ
[One's] mind is gone, [one] is not right [in the head]. Mēļ u’m jarā, ä’b ūo riktig.
[One] got confused. Mēļ josābiz jarā.
[One] is losing [one's] mind. Mēļ kadūb jarā.
Someone who believes [things] quickly has a small mind. Piški mēļ u’m sīen, kis u’m aššõ uskiji.
I did [it] according to my own insights, nobody gave me any advice. Ma te’i īž eņtš mīelstõ, mitikš i’z ānda nõ’vvõ.
He has lost his mind. Tä’mmõn ä’b ūo mīeldõ je’mmit.
He has lost his mind. Ta u’m järāndiz eņtš mīelstõ.
He is running after that woman senselessly. Ta a’ilõb ne’iku īlma mīeldõ sīe naiz tagān.
He does not lack sense. Tämmõn ä’b pūt mūoštõgt.
[one] has no sense in [one's] head ä’b ūo õ’mmõ pǟsõ
a strong rebuke viššõ rīdļõks
to scold, to rebuke rīdļõkst kītõ